سازمانهاي امروز در گذر از يك تغيير انقلابگونه از عصر صنعتي به عصر اطلاعات هستند و موفقيت سازمانها به برنامه ها و استراتژي آنها وابسته است كه چطور ميتوانند به خوبي، منافعي را از اقتصادهاي گسترده شده به دست آورند. موفقيت به سازمانهايي تعلق دارد كه بتوانند فناوري جديدي را از دارائيهاي فيزيكي به وجود آورند و از اين طريق به محصولات استاندارد دست يابند. بازار جهاني شامل مجموعهاي از سازمانهايي است كه با مليتهاي مختلف براي موفقيت به رقابت در زمينه كيفيت، قيمت تمام شده، رضايت مشتري و خشنودي مشتري خواهند پرداخت.
توليد محصولات در كلاس جهاني به طـــــــوري كه قابل رقابت در بازارهاي بين المللي باشد ضرورت برنامهريزي استراتژيك را اجتنابناپذير ميكند تا قابليت عملكردي رقبا، نقاط قوت و ضعف را شناسايي به طوري كه مبنايي براي ايجاد تغييرات دائمي و تعريف استراتژيهاي توليدي و صنعتي باشد. لذا هدف تحقيق اين است كه باتوجه به اهداف نهايي سازمانهاي كلاس جهاني و مشخصههاي اين نوع سازمانها به ايجاد يك ساختار كلي علمي و عملي مرتبط بين اهداف استراتژيك و اهداف عملياتي براي توليد در كلاس جهاني و درنتيجه صادرات ميپردازد.

رضايت مشتري و خشنودي مشتري و اهداف استراتژيك و اهداف عملياتي

۱ – فلسفه توليد در كلاس جهاني: ظهور عصر اطلاعات، بسياري از تصورات اساسي رقابت در دوره صنعتي را قديمي كرده است وسازمانها نميتوانند مدت طولاني توانايي مزيت رقابتي را تنها با جايگزين كردن فناوري جديد حفظ كنند. موفقيت سريع در عصر اطلاعات نيازمند ظرفيت جديد در سازمانهاست. توانايي يك سازمان، در آماده كردن و بهرهگيري از دارائيهاي غيرملموس است كه اين حساستر و مهمتر از سرمايهگذاري و مديريت در دارائيهاي ملموس است. دارائيهاي غيرملموس قادرند يك سازمان را براي حفظ روابط با مشتريان، وفاداري آنان، توليد محصولات و خدمات جديد، توليد محصولات با كيفيت بالا و براساس سفارش مشتري و خدمات با هزينه پايين و در كوتاهترين زمان انتظار، آماده كردن مهارتهاي كارمندان و ايجاد انگيزش براي ادامه فرايند بهبود و به كارگيري فناوري اطلاعات به طور اثربخش ايجاد كنند. زماني سازمان به وضعيت توليد در كلاس جهاني ميرسد كه توانسته باشد به طور موفقيتآميزي قابليتهاي توليدي براي پشتيباني از كل شركت دردستيابي به يك مزيت رقابتي مستمر در زمينههايي از قبيل هزينه، كيفيت، تحويل كالا، انعطافپذيري و نوآوري ايجاد كند.

توليدكنندگان كلاس جهاني، عمليات توليدي خود را بايد طوري دنبال كنند كه به صورت بيروني موردحمايت قرار گيرند. اين نوع سازمانها بيشتر مايل هستند كه نيروي كار، تجهيزات و سيستمهاي خود را بهينه سازند.

بنابراين، به طور پيوسته سازمانهاي مختلف جهان را موردتجزيه وتحليل قرار ميدهند. يكي از ويژگيهاي اصلي توليدكنندگان كلاس جهاني، توان سازگاري سريع آنها با تغيير نياز مشتريان و بازار است. شركتي كه از قابليتهايي نظير طراحي، توليد و ارسال كالاهاي جديد به مشتـريان درحداقل زمان برخوردار باشد سريع تر رشد ميكند. طبق تعريف، توليد در كلاس جهاني به عنوان يك ايدئولوژي توليدي است كه براي رسيدن به وضعيت توليد محصـــولات در كلاس جهاني به كار گرفته ميشود. ماهيت، اساس و جوهره توليد در كلاس جهاني، بهبود مستمر منابع سازمان است. سازمانهايي كه خود را با فلسفه توليدي سازگار ميسازند. به طورجدي در جستجوي فرصتهايي براي بهبود در زمينههاي كليدي از قبيل كيفيت، هزينه، ارسال كالا، انعطاف پذيري و نوآوري هستند.

۲ – نقش روباتها و سازمانهاي جهان تراز:

از سال ۱۹۸۰ تلاش بسياري براي افزايش نيروي كار توليدي صنايع صورت گرفته است. مطالعات متعددي توسط موسسات مختلف براي بررسي تاثير آن بر نيروي كار توليدي چنين سازمانهايي انجام شده است. در سازمانهاي توليد در كلاس جهاني كاهش نيروي كار مستقيم را به دنبال دارد كه به دليل استفاده از روباتها يا كاهش نيروي كار ايجاد شده توسط اجراي روشهاي توليد در كلاس جهاني است. ميليونها كارگر در آينده نزديك درنتيجه استفاده از روباتها بيكار خواهند شد. ايالات متحده در انتهاي سال ۱۹۸۶ حدود ۲۵ هزار روبات را در كارخانجات خود به كار گرفت.

اروپاي غربي حدوداً ۲۶ هزار و ژاپن حدود ۷۰ هزار روبات را در كارخانجات خود به كارگرفتهاند. خوشبينانهترين پيشبينيها بيانگر به كارگيري ۳۰۰ هزار روبات در آمريكا و اروپا در سال ۲۰۰۵ است. براساس گزارش جنرال موتورز، هر روبات وقتي در سه شيفت كار كند، جايگزين ۲/۷ نفر ميشود. ضرب كردن ۲/۷ در ۳۰۰ هزار به عدد ۸۰۰ هزار كارگر ميرسد كه در ســــال ۲۰۰۵ بيكار خواهندشد. اما گفته ميشود، صنعت جديد روباتها برخي از اين شغلها را مجدداً جذب خواهد كرد و شغلهاي جديدي مثل برنامهريزي و نگهداري از روباتها دركارخانجات ايجاد خواهدشد. همچنين همزمان، امكان ايجاد فرصتهاي شغلي جديد در توليد وجود دارد لذا، به طوركلي جاي نگراني نيست و روباتها واقعاً جاي هيچكس را در كارخانجات تنگ نخواهند كرد.

۳ – طراحي مفهومي توليد در كلاس جهاني:

طبيعت مملو از ارگانيسمها و اكوسيستمهاي پيچيده است و انسانها سيستمهاي اجتماعي، معنــوي و مكانيكي پيچيدهاي را به وجود آوردهاند. در يك سازمان كه يك سيستم پيچيده است از تعداد زيادي بخش تشكيل شده كه از روشهاي مختلف نسبت به يكديگر واكنش نشان ميدهند. در سيستمهاي سازماني و مكانيكي، ميتوان وابستگي دروني و اثرات متقابل بين بخشهاي مختلف را يك نوع تبادل اطلاعات يا ارتباط دانست.

ادبيات توليد در كلاس جهاني، ساختار فعل و انفعالات بين واحدهاي سازمان را مشخص ميكند كه چه چيزي مرز بين سازمانهاي توليد در كلاس جهــــاني و ديگر سازمانها را معين ميسازد. چرا برخي سازمانها تحت حاكميت معماري سازمان هستند، و برخي از آنها تحت حاكميت معماري بازار قرار دارند؟ ايدئولوژي توليد در كلاس جهاني به طور اتوماتيك يك سيستم تجــزيهپذير نيست، زيرا ميتوان سيستمها را به مودولهايي تقسيم كرد كه فعاليتهاي داخلي آنها نسبت به فعاليتهاي داخلي ديگر مدولها كاملاً وابستگي داشته باشد.
معمــــاري توليد در كلاس جهاني معين ميكند كه چه مودولهايي به عنوان بخشي از سيستم سازمان بوده و وظيفه آنها چه خواهدبود سپس مرزها به طور مبسوط مشخص ميشوند كه چگـــونه مودولها به يكديگر واكنش نشان ميدهند و اينكه چگونه با يكديگر ارتباط پيدا ميكنند. درباب معماري و طراحي توليد در كلاس جهاني و با توجه به وجود مجموعهاي از روشها بادوام ترين سيستمها، آنهايي هستند كه طراح، قوانين طراحي را به وضوح پيشرو قرار داده و آنها را به خوبي با يكديگر ارتباط دهد و آثار آنها را بر يكديگر بررسي كند.

۴ – مؤلفه هاي اساسي: رقابت در كلاس جهاني، بدين معناست كه سازمانها در بازار جهاني درهر رقابتي موفق باشند. يعني اينكه از نظر كيفيت، زمان انتظار، انعطافپذيري، هزينه و قيمت، خدمت به مشتري و نوآوري از هر رقيبي بهتر باشد يا با او برابري كند. مؤلفههاي كليدي براي توليدكننده كلاس جهاني مفاهيم وسيع توليد دركلاس جهاني را به عملكردهاي خاصي در سازمان موردتوجه قرار ميدهد. هركدام از مؤلفههاي كليدي با توصيفي مختصر از چگونگي تاثير آنها بر سازمان توليدي و قابليت رقابتي آن ارائه شده است. هريك از اين اهداف به تنهايي مهم هستند، با اين حال آنها در كنار يكديگر تاكيد بر فعاليتها و گرايشهايي كه كلاس جهــــاني را تعريف ميكند، توصيف ميشوند، مؤلفههاي اساسي ساختار كلي مديريت «توليد در كلاس جهاني» در سازمانهاي جهانتراز، عبارتند از:
الف – كاهش زمان انتظار؛
ب – كاهش هزينههاي عملياتي؛
ج – شفافسازي عملكرد كسب و كار؛
د- كاهش زمان رسيدن به بازار؛
ذ – تامين انتظارات مشتري؛
ر – ساده و موثركردن فرايندهاي تامين منابع؛
ز – مديريت عمليات و مكانهاي چندگانه و جهاني.

الف – كاهش زمان انتظار:

در بازار جهاني، توليدكنندههايي موفقتر هستند كه توانايي حمل سريعتر كالا را داشتــــه باشند. حمل سريع، ميتواند به طور يقين رضايت مشتري را افزايش دهد. در تمام موارد زمان انتظار كوتاهتر، انعطافپذيري را افزايش داده و ريسك را كاهش ميدهد. زمان انتظار، تجمعي و دوسويه است يعني اينكه رسيدگي به سفارش، برنامهريزي، تهيه، بازرسي، توليد، نظم دهي، انتخاب، بستهبندي و نقل وانتقال آنها همگي در زمان انتظار هستند، و زمان زنجيره تامين به زمان كل اضافه ميشود. توليد در اندازههاي بزرگ با تاكيد بر هزينه كمتر، موجودي را افزايش داده و با كاهش انعطافپذيري و توانايي پاسخگويي، زمانهاي انتظار را افزايش ميدهد. ســــازمانها بايد به صورتي پويا اندازههاي توليد را با تقاضاي بازار انطباق دهند. تلاش براي پيشرفت متناوب مستمر كه بر كاهش زمانهاي آمادهسازي تاكيد ميكند، ميتواند به سازمـــــانها درجهت كاهش اندازههاي توليد كه باعث انعطافپذيري در پاسخگويي به تقاضاي بازار ميگردد كمك كند.

ب – كاهش هزينههاي عمليات:

هزينهها بخشي از سودآوري هستند. هنگامي كه سازماني فرايندهاي عملياتي دركلاس جهاني را به كار ميگيرد، به طور همزمان در زمينه چندين شاخص ازجمله هزينه زمانهاي انتظار، موجودي و خدمات به مشتري، رشد ميكند. اين رويكرد با تاكيد بر كاهش هزينه بدون اينكه نيازي به تغيير فرايند كسب و كار باشد، ارتباط دارد كه اين كاهش هزينه، ميتواند ساير شاخصهاي عملياتي را تحت تاثير قرار دهد. امروزه بيشتر محصولات توليدي، با هزينه دستمزد مستقيم، معمولاً كمتر از ۲۰ درصد يا حتي كمتر از ۱۰ درصد است، درحالي كه هزينه مواد محصولات بيش از نيمي از هزينه فروش محصولات را دربر ميگيرد و بقيه هزينه مربوط به هزينه سربار است. به دليل اينكه هزينههاي دستمزد كارگر، روند ثابتي دارد، به كارگيري اثربخشي اين منابع ميتواند زمان اضافي توليد برنامهريزينشده، تسريع و تهيه منابع خارجي از شركت را كاهش دهد. كاهش هزينه سربار، روش مناسبي براي كاهش هزينه از طريق استفاده از اتوماسيون براي موثر كردن فرايندهاي مديريت، تهيه، توليد يا مشتري است.

ج – شفافسازي عملكرد كسب و كار:

امروزه محيط توليد، همواره متغير بوده و به پاسخگويي سريعتر به تغييرات در بازار نوآوري محصولات و رويدادهاي زنجيره تامين نياز دارد. در چنين محيطي، بياطلاعي، يكي از تهديدهاي سازمانهاست. مديران بايد چگونگي دستيابي سازمان به اهداف استراتژيك خود را مشخص سازند. سيستم اطلاعاتي اثربخش سازمان ميتواند شفافيت كلي در عمليات را به ارمغان آورده و اطلاعات كامل در زمينه معيارهاي عملكرد مديريت، فرايند و شناسايي و اصلاح مشكل فراهم كنند. چنين سيستمــي ميتواند به افزايش درآمد ازطريق رسيدن به مزيت رقابتي كمك كند.

د – كاهش زمان رسيدن به بازار:

توسعه و معرفي محصولات و خدمات جديد براي بسياري از سازمانهاي توليدي، موضوعي حياتي است. فرايندهاي منظم براي ارائه محصولات جديد ميتواند به مزيتهاي رقابتي قابل توجهي منجر شود. علاوه بر توسعه محصول جديد، فرايندها و منابع مشابهي براي پيشبردهاي محصول، اصلاحات و تغييرات در سيكل عمر محصول به كار ميرود.
كارايي و فرايندهاي تحقيق و توسعه بر فعاليتهاي رده بالا و نيز رده پايينتر موثر خواهد بود لذا موفقيت در بازارهاي رقابتي امروز تنها ميتواند ازطريق نوآوري چابك و بازاريابي تهاجمي به دست آيد.

ذ – تامين انتظارات مشتريان:

موفق ترين سازمانهاي جهانتراز، تنها نيازهاي مشتري را برآورده نميكنند بلكه آنها فراتر از حد انتظار مشتري رفته و با هدايت سازمان به سطحي كه رسيدن به آن سطح براي ديگر سازمانها مشكل است، در بازار رقابت پيروز ميشوند. توليدكنندگان موفق، تمام روابط مشتري را از خدمات محصول تا خدمات ارسال كالا، مديريت ميكنند و اين امر ميتواند در تامين انتظارات مشتريان موثر باشد. سنجش و بهبود تمام فرايندها در سيكلهاي ارائه سفارش و برآورده كردن آنها اجازه خواهد داد تا انتظارات مشتريان برآورده شود.

ر– موثركردن فرايندهاي تامين منابع:

امروزه تامين منابع خارجي عمليات توليدي سازمانها به دليل توانايي تغيير سريع انعطافپذيري در محصولات، ضروري است و ازطريق برخي مزاياي اقتصادي يا ساير عوامل سودآوري كه مربوط به هزينهها بوده مرتبط است. هدف سازمانهاي بزرگ و كوچك، تبديل شدن به سازماني در كلاس جهاني و توانايي رقابت در بازارهاي جهاني امروز است. سريعترين راه رسيدن به اين هدف براي توليدكنندگان ازطريق مشاركت با سازمانهايي است كه توانمنديهاي بالايي در مراحل خاصي از فرايند چون توليد به دست آوردهاند. با مشاركت توليدكنندگاني كه در كلاس جهاني قرار دارند، ميتوان با سرعت مزايايي را براي سازمان به دست آورد مثل فرايندها، كيفيت بالا و تحويلهاي به موقع، سازمان را براي برآورده ساختن انتظارات مشتريان افزايش داده و در زمينههايي تاكيد كرد كه بهترين نوآوري، طراحي، بازاريابي توزيع، فروش يا توليد را انجام ميدهد.

ز – مديريت عمليات و مكانهاي چندگانه و جهاني:

جهان درحال كوچكتر شدن است و هر كسبوكاري به صورت مجازي در برخي از اشكال تجارت بين المللي صورت ميگيرد. هر مدير بايد اين حقيقت را دريابد كه اهداف كسب و كار جهاني را در برنامهها، فرايندها و استراتژيهاي سازمان مدنظر داشته باشد، محصــــــولات را براي تقاضاي بازارهاي بين المللي طراحي كند، به دنبال تامينكنندگان در ساير مناطق جغرافيايي بوده، قوانين و انتظارات ملي، فرايندها و نيازمنديهاي صادرات و كانالهاي فروش جديدي ايجاد كرده و عمليات توليدي را هماهنگ سازد.
جهانيسازي و تجارت الكترونيك، رفتارها و عملكردهاي كسب و كار سنتي را تغيير داده است. اگر توليدكنندگان نتوانند در بازارهاي جديد توسعه يابند، ممكن است كه سهم بازار آنها با ورود رقباي جديد ازبين برود و مشتريان خود را از دست بدهند. سازمانها بايد محصولات و خدمات خود را بامشتريان جديد بالقوه مطابقت دهند.

۵ – موردكاوي سازمانهاي كلاس جهاني: رقابت درعصر اطلاعات، چالشهاي منحصر به فردي را به همراه دارد كه كسبوكار بايد توانايي انجام آن را داشته باشد. توجه به مشتري و درك مشتريان به طور فزاينده، بااهميت شده و دانستن اينكه مشتريان چه ميخواهند و چه نيازي دارند آنها را بـــه يك مكتب تجاري كسبوكار ارزش افزوده منحصر بهفرد و درنتيجه، صادرات موثر تبديل ميكند. سازمانها، اطلاعــــات را براي ارتباط با مشتري به كار ميگيرند و بايد قادر باشند تا فناوري اطلاعات را با تمام فرايند توليد كه شامل پژوهش، طراحي، توليد، توزيع، بازاريابي و خدمات پس از فروش است، ادغام كنند. توجه به جهانيسازي تجارت كسب و كار، فناوري اطلاعات، موانع زماني و مكاني، تفاوتهاي ميان شركتهاي كوچك و بزرگ را از بين ميبرد لذا سازمانهاي كوچك و چابك ميتوانند به طور اثربخشي در برابر غولهاي صنعتي رقابت كنند. اين حالت يك رقـــــابت جديدي را ايجاد ميكند كه حد و مرز بين بازار جهاني و داخلي را مشخص نميسازد. در بسياري از سازمانها هنوز مديريتها از مزاياي استراتژيك حاصل از اجراي تكنيكهاي توليد در كلاس جهاني ناآگاه هستند و حركتي از خود نشان ندادهاند. باتوجه به اينكه يكي از موانع اصلي اجراي توليد در كلاس جهاني فقدان دانش است،

نتيجه گيري

سازمانهاي جهانتراز، سازمانهايي هستند كه بهترين عملكرد را در سطح جهاني در ارتباط با سازمانهاي مرتبط داشته و رابطه نزديكي نيز با مشتريان و تامين كنندگان دارند. هر سازماني ميتواند از دانش و تجربه گذشته استفاده كند ولي بسياري از اين سازمانها بينش يا تمايل يادگيري از اين تجربيات را ندارند. همكاري و هماهنگي به وسيله اطلاعات از عواملي هستند كه باعث كارايي زنجيره تامين ميشوند. عوامل كليدي توليد در كلاس جهاني، براي ايجاد صرفه جويي در هزينه عمليات و پاسخگويي كارا، ارائه خدمات عالي به مشتري و اداره مناسب منابع، بر اطلاعات تكيه ميكنند.

توليدكنندگان در كلاس جهاني ميتوانند چگونگي رقابت را انتخاب كرده و در شرايط تعيينشده از سوي سازمان، رقابت كنند. توليدكنندگان در كلاس جهاني ميتوانند از اطلاعات به عنوان ابزاري استراتژك درجهت رسيدن به اهداف خود استفاده كنند. به طور خلاصه استراتژي توليد در كلاس جهاني اين است كه مشتري را به انجام كسب و كار با سازمانهاي جهانتراز ترغيب سازد، تا با محصولات رقابتي، كيفيت بالا، قيمت مناسب و ارائه خدمات عالي به مشتري و درنتيجه صادرات موثر، فعاليت كند.

مهتاب موید