وب با يک مجموعه مشخصات و پروتکل مخصوص تعريف شده است. توليد کننده‌هاي نرم افزار از اين مشخصات براي ساخت و اجراي مرورگرهاي web و برنامه‌هاي رايانه سرويس دهنده يا server در شبکه‌هاي وب استفاده مي‌کنند. تاثير متقابل بين مرورگرهاي وب و رايانه‌هاي سرويس دهنده شبکه‌هاي وب توسط HTTP تعريف شده است. مرورگرهاي وب پيغام‌ها را با استفاده از اين پروتکل به رايانه سرويس دهنده شبکه‌هاي وب ارسال مي‌کنند.

اين به معناي درخواست اطلاعات است. قراردادهاي آدرس دهي قديمي اينترنت، براي تعيين رايانه‌هاي متصل شده به شبکه خاصي است. نام رايانه‌هاي داراي IP مستقل متصل به اينترنت و آدرس‌ها هر دو استفاده مي‌شوند. ليکن اين روش کار را مشکل مي‌سازد، به نحوي که نياز بود کاربران اينترنت از طريق کشوها و پرونده‌هاي سيستم‌هاي عامل، کار جست وجو را دنبال کنند. پروتکل URL محل منابع (پرونده ها، مستندات يا حتي بخشي از يک سند) را در گستره وب تعيين کرده و به آن دسترسي پيدا مي‌کند.

مرورگرهاي وب با استفاده از URL در HTTP تقاضاهايي را به رايانه‌هاي سرويس دهنده شبکه‌هاي دوردست ارسال مي‌کنند. آنها تقاضاي اطلاعات را دقيقاً با شبکه‌اي که منابع در آن وجود دارد ارسال مي‌نمايند. اطلاعات منتقل شده از مراکز شبکه‌ها به مرورگرهاي وب وارد شده و به همان شيوه‌اي که در شبکه مبدا وجود دارند، نمايش داده مي‌شوند. اجزاي مختلف صفحات وب براي کارهاي مختلف با استفاده از HTM2 ساخته مي‌شوند. مهمترين کار اين قطعات، ارتباط متن يا تصوير با ساير بخش‌هاي همان صفحه، صفحات ديگر يا منابع ديگر است. اين ارتباط ممکن است با منابع روي شبکه‌هاي ديگر متصل به اينترنت باشد.

تمام اطلاعاتي که کاربران اينترنت جست وجو مي‌کنند در فرمت HTML نيست، بلکه بانک‌هاي اطلاعاتي بزرگ، از ديگر منابع مهمي هستند که در اينترنت قابل دسترس هستند. خصوصاً زماني بهتر عمل مي‌شود که اين منابع با فرمت اصلي باشند. CGI مکانيزمي براي نمايش و کار با اطلاعاتي است که با فرمت‌هاي غير از وب هستند. با اين شيوه، منابع مهم با فرمت بانک‌هاي اطلاعاتي را از طريق وب مي‌توان در اختيار ديگران قرار داد. البته جمع آوري اطلاعات از اين نوع منابع با هدف مبادلات تجاري از طريق وب کاملاً حساس و فني است. تنها طراحي فرم‌ها براي جمع آوري اطلاعات از طريق وب کافي نيست.

بلکه مکانيسم‌هاي خارج از رايانه سرويس دهنده شبکه (Server) نياز است تا آن اطلاعات را پردازش کند. CGI يک ارتباط بين Webserver و بقيه فرآيند تجاري برقرار مي‌کند. در پايان، پروتکل‌هاي حفاظت و ايمني مناسب در وب شامل SSL و S-HTTP است. لازم به توضيح است که اين پروتکل ها، ايمني و حفاظت لازم را روي پروتکل‌هاي موجود بين مرورگرهاي وب و رايانه‌هاي سرويس دهنده وب که آنها را پشتيباني مي‌کنند ايجاد مي‌کنند.

با توجه به سادگي کار و ظاهر کاملاً گرافيکي، وب محيطي بسيار مناسب براي تجارت است. مهمترين مانع تجاري کردن اينترنت، حمايت سازمان‌هاي دولتي براي اهداف فقط تحقيقاتي تا سال ۱۹۹۰ بود. پس از آن کمک‌هاي مالي دولت قطع شد و ديگر تجديد نشد. موانع ديگر از قبيل صنعت نفوذ بازار و نبود مکانيسم‌هاي لازم براي ايمني و حفاظت به سرعت کمرنگ شدند و مشتريان و بازرگانان به اينترنت هجوم آوردند و صاحبان تکنولوژي و علوم رايانه و ارتباطات تمام تلاش خود را در رفع مشکلات حفاظت و ايمني در اينترنت صرف کردند. مشتري به سادگي وارد سايت وب متعلق به شرکت‌ها مي‌شود و اطلاعات آن شرکت و محصولات آن را مطالعه مي‌کند.

اگر فروشنده موفقي باشد با نفوذ در تصميم گيري مشتري و جلب اعتماد وي، يک سفارش کالا مي‌سازد. به اين ترتيب، مشتري فرم سفارش خريد را تکميل مي‌کند. شيوه‌اي که فروشنده اطلاعات را عرضه مي‌کند، چه در شبکه و چه در خارج از شبکه، سطح اعتماد مشتري را تعيين مي‌کند. محتويات صفحه وب، شامل محصولات و توضيحات و قيمت و نحوه توزيع، مشتري را در تصميم گيري کمک مي‌کند.

بقيه کارها بر عهده وب است. اما ممکن است به سازوکارهاي ديگري هم نياز باشد. براي مثال، خريد کالايي الکترونيکي مانند مقاله علمي، تماماً مي‌تواند با وب انجام گيرد. خريدار مقاله موردنظر را انتخاب و شماره کارت اعتباري خود را وارد مي‌کند و خدمات رسان وب آن را به رايانه شخص تقاضادهنده منتقل مي‌کند.

براي تجارت در سطح وب به نکاتي بيش از ايمني انتقال نياز است. به مکانيسم‌هاي پردازش کامل فروش نياز است. اين مکانيسم‌ها شامل جمع آوري اطلاعات فروش از طريق وب، انتقال اطلاعات به سيستم‌هاي مناسب در سازمان فروشنده يا خارج از سازمان (به شرکت‌هايي که خدمات تاييد کارت اعتباري را برعهده دارند) هستند.در سند مقدمه CERN يک ارتباط فرامتني وجود دارد که شما را به منابع دسته بندي شده از روي نوع برنامه کاربردي (يعني www, WAIS, FTP, gopher) هدايت مي‌کند با پرش به اين سياهه، برنامه مرورگر، سندي را به ميان مي‌آورد که دروازه‌اي به سوي برنامه‌هاي ديگر اينترنت است. از اين صفحه وب مي‌توانيد به برنامه‌ها يا منابع اطلاعاتي متعددي برويد برخي از اين خدمات (telnet, gopher, ftp, archie) هستند علاوه بر اين، نگارش فوق متني سياهه خدمات اينترنت را نيز خواهيد يافت که ارتباط شما را به منابع متعددي هدايت مي‌کند.

• وب جهاني چگونه کار مي‌کند (نحوه کار وب)

براي اين که دريابيد وب چگونه کار مي‌کند ابتدا بايد آن را از اينترنت بزرگ متمايز کنيد. اينترنت شامل سخت افزار، مانند سيم ها، کابل ها، و همچنين انواع مختلفي از پروتکل‌ها و نرم افزارهاست. اينترنت به عنوان ساختار پشتيباني کننده وب، و همچنين Telnet, FTP و Usenet عمل مي‌کند.

خصوصيت فراپيوند (Hyperlink)، وب را از ساير بخش‌هاي اينترنت متمايز مي‌کند. فراپيوندها، که در اسناد HTML قرار دارند، به کاربران امکان مي‌دهند که به فوريت و به سادگي به متن، گرافيک، و داده‌هاي ديگر روي وب دسترسي پيدا کنند. کافي است روي يک فراپيوند ضربه‌اي بزنيد، برنامه مرورگر شما اطلاعات مربوط به آن را که در يک خدمت دهنده وب مستقر در يکي از گوشه‌هاي جهان است بازيابي مي‌کند. در زير مراحل سرزدن به يک پايگاه وب شرح داده شده است.

۱- يک URL (نشاني وب) در ميدان نشاني برنامه مرورگر خود تايپ مي‌کنيد و کليد Enter در صفحه کليد را مي‌زنيد، برنامه مرورگر به ISP محلي (Local ISP) شما مي‌رود و از طريق شبکه ارتباطي، يک ارتباط با يک خدمت دهنده Domain Name System) DNS) برقرار مي‌کند.

۲ – خدمت دهنده DNS نشاني وب را به «نشاني IP» عددي ترجمه مي‌کند و آن اطلاعات را به برنامه مرورگر تحويل مي‌دهد. ۳ – برنامه مرورگر «نشاني IP» درست را مي‌يابد و با خدمات دهنده پايگاه وب آن نشاني ارتباط برقرار مي‌کند.۴- حال که برنامه مرورگر «نشاني IP» درست را دارد به ISP بازمي گردد و از طريق آن و مسيرياب‌ها و فراهم کننده‌هاي ديگر مقصد نهايي را مي‌يابد. ۵ – وقتي اتصال با خدمت دهنده وب مقصد برقرار شد برنامه مرورگر شما يک فرمان GET براي دريافت اطلاعات موردنظر ارسال مي‌کند. ۶ – خدمات دهنده وب، اطلاعات درخواستي را پيدا مي‌کند و به صورت يک صفحه وب با (اطلاعات درخواستي ديگر) به طرف شما مي‌فرستد.

اگر خدمات دهنده‌هاي ريشه به نشاني IP پاسخ بدهد، برنامه مرورگر مي‌تواند آن خدمات دهنده خاص را پيدا کند. اگر يک نشاني IP حاوي بيش از يک نوع خدمات دهنده باشد برنامه مرورگر شما از خدمات دهنده اصلي اينترنت يا شبکه آن شرکت رهنمودهايي براي کامپيوتر ميزبان وب مي‌پرسد که معمولاً کامپيوتري است که نرم افزار خدمات دهنده وب را اجرا مي‌کند. در اغلب اوقات، برنامه مرورگر شما مجبور است اين مسير پيچيده را براي هر يک از صفحات وب طي کند. اما در شبکه ها، مدير شبکه مي‌تواند يک خدمات دهنده شبکه را طوري برپا کند که اگر کسي به صفحه‌اي سرزد بعدها بتواند آن را از حافظه تحويل بگيرد.

• مسير خدمات وب

با آن که بسياري از پايگاه‌هاي وب براي شما امکان دسترسي به يک خدمات دهنده وب را فراهم مي‌سازد، ترافيک شديد روي وب مي‌تواند در مواردي جلوي اين امکان را بگيرد. به عنوان مثال خدمات دهنده وبي که يک پايگاه بزرگ و پرطرفدار را پشتيباني مي‌کند تحت صدها يا حتي هزاران درخواستي که به يک باره مي‌رسند به سادگي مي‌تواند ضربه بخورد. بعضي از مديران پايگاه براي کاستن از بار اضافي بر روي خدمات دهنده و کنترل جريان ترافيک وب از پراکسي‌هاي (Proxy) وب و پايگاه‌هاي آينه‌اي (Mirrorsite) بهره مي‌گيرند.

• الف – پراکسي وب

پراکسي را دروازه يا gateway نيز مي‌نامند. پراکسي‌ها «پليس‌هاي راهنمايي» وب هستند و مي‌توانند کمي از باريک خدمات دهنده پرکار را بردارند. خدمات دهنده وب اصلي يک شرکت مسير درخواست‌ها را به يک خدمات دهنده پراکسي وب HTTP سوق مي‌دهد، که از آنجا درخواست‌ها به خدمات دهنده وب واقعي ارسال مي‌شود.

• ب – پايگاه‌هاي آينه اي

اين روش نيز مي‌تواند از ترافيک وب بر روي يک خدمات دهنده بکاهد. اين نسخه‌هاي دقيق پايگاه وب اصلي بر روي خدمات دهنده‌هاي وب ديگر در مکان‌هاي مختلف قرار دارد. کاربران فقط روي يک فراپيوند بر روي يک صفحه وب تقه مي‌زنند تا به پايگاه آينه دسترسي پيدا کنند. پايگاه‌هاي آينه، که براي کاستن از تعداد درخواست‌هاي برنامه‌هاي مرورگر که به مسيرياب (Router يا يک وسيله سخت افزاري که يک ساختمان را به اينترنت با شبکه‌هاي ديگر وصل مي‌کند) يک شرکت مي‌رسد طراحي مي‌شوند مي‌تواند حتي با پراکسي‌ها نيز به کار بروند.

با اين حال، هدايت به يک پايگاه آينه موثرترين روش براي کاستن از ترافيک سنگين وب نيست. در مقابل، بسياري از پايگاه‌هاي بزرگ مانند ياهو، اکسايت، و ميکروسافت از سيستم‌هاي تحويل ظرفيت بهره مي‌گيرند که وقتي کاربران را به پايگاه آينه هدايت مي‌کنند که پايگاه وب اصلي بسيار مشغول باشد. علت اين که گاهي مي‌بينيد که نشاني وبي که در ميدان نشاني برنامه مرورگر تايپ کرده ايد فرق کرده است همين است. اين تغيير نشاني دلالت بر اين دارد که شبکه مسير را به يک پايگاه ديگر هدايت کرده است. اين روش را «تعادل سازي بار» (Load Balancing) مي‌نامند. به عنوان مثال، مديران پايگاه وب ممکن است کاربران را به طرف چندين خدمات دهنده وب که در نقاط مختلف جهان پراکنده اند هدايت کنند تا از بار ترافيکي روي کل يک شبکه بکاهند.

پروتکل‌هاي اصلي

چه پايگاه‌ها از پراکسي بهره بگيرند چه از پايگاه آينه اي، HTTP، که بالاي IP به اجرا درمي آيد، ترافيک ورودي و خروجي خدمات دهنده‌هاي وب را هدايت مي‌کند. با اين حال، پروتکل‌هاي ديگري نيز بر روي وب کار مي‌کنند تا به کاربران امکان بدهند که از ويديوي جرياني (Streaming) صدا، و ساير فايل‌هاي غير HTTP بر روي وب استفاده کنند. وب روي IP اداره مي‌شود. IP پروتکلي است که اينترنت را اداره مي‌کند. با وجود اين، وب امروزي شامل ويديوي جرياني، صدا، و ساير اطلاعات چند رسانه‌اي نيز هست.

بنابراين، چندرسانه‌اي و ساير انواع داده‌ها بايد با پروتکل HTTP سازگار باشند. صدا، ويديو و ساير داده‌هاي غير HTTP معمولاً روي خدمات دهنده‌اي قرار مي‌گيرند که از فايل صفحه وب جداست، هرچند لازم نيست که حتماً خدمات دهنده وب باشند. براي رسيدن به اين فايل‌هاي چندرسانه‌اي در شبکه، خدمات دهنده حاوي اين داده‌ها بايد بتوانند با يک خدمات دهنده وب صحبت کند. وقتي روي يک رابط HTML به يک ويديو تقه مي‌زنيد، برنامه مرورگر وب شما با خدمات دهنده حاوي آن ويديو به جاي HTTP با استفاده از يک پروتکل ويژه چندرسانه‌اي ارتباط برقرار مي‌کند.

سپس برنامه مرورگر و خدمات دهنده با يکديگر «همکاري» مي‌کنند تا ويديوي جرياني را بفرستند و پخش کنند. پروتکل‌هاي متعددي با محتويات وب غيرمتني کار مي‌کنند تا چندرسانه‌اي پخش شود. به عنوان مثال، وقتي آخرين نسخه ويندوز يا Internet Explorer را از وب دريافت مي‌کنيد، برنامه مرورگر شما از پروتکل HTTP استفاده نمي‌کند بلکه داده‌ها را با FTP انتقال مي‌دهد. FTP در انتقال فايل بسيار کارآمدتر از HTTP است، چون FTP مخصوصاً براي انتقال داده‌ها در اينترنت طراحي شده است.

هرچند دريافت يک برنامه مرورگر از وب طول مي‌کشد اما اگر از طريق پروتکل HTTP انجام بگيرد مدت دريافت بسيار طولاني تر مي‌شود.HTTP اين امکان را دارد که با فايل‌هاي HTP و پروتکل‌هاي چندرسانه‌اي کار کند و همچنين از افزودني‌هاي (plug-in) مختلفي مانند Macromedia Flash Player و Acrobat Reader Adobe بهره بگيرد. HTTP طوري طراحي شده است که وقتي با انواع مختلفي از داده‌ها در داخل کد HTTP براي صفحه وب برخورد کند آن فايل را به برنامه ديگري تحويل مي‌دهد که مي‌داند با آن چه کار کند.

بهترين راه براي نحوه کار اين پروتکل‌ها آن است که لايه‌هايي را روي لايه‌هاي ديگر تصور کنيد. در هر جلسه اينترنت خود ممکن است روي پنج يا حتي شش لايه از پروتکل‌ها کار کنيد. بسياري از اين پروتکل‌هاي غير HTTP اصلاً براي استفاده بر روي وب طراحي شده اند. از همين روي، آنها را پروتکل‌هاي وب مي‌ناميم، اما آنها در واقع ربطي به HTTP ندارند. آنها از پروتکل‌هاي مستقل تکامل يافته اند تا چندرسانه‌اي را براي صفحات وب فراهم کنند.

مهتاب موید