صنعت چاپ در ایران این روز‌ها حال روز خوبی ندارد شاید علت آن را شرایط بد اقتصادی بدانیم زیرا بسیاری از کسانی که در این حوزه فعالیت  می‌کردند از این کار درآمده و یا محیط چاپخانه را تغییر کاربری داده‌اند، علت را هم فقط شرایط بد اقتصادی و گرانی دستگاه‌های چاپ و یا کاغذ عنوان می‌کنند. در این میان یک استاد پیشکسوت چاپ با کوله بازی از تجربه همچنان در این حوزه ایستاده و حتی برای بقای این صنعت، آموزش و کارآفرینی آن بسیار زحمت کشیده است.

علی خلیلی متولد ۱۳۱۱ است و به قول خودش از آذربایجان به ایران آمده و در اینجا با مسئولیت تهیه مقوا و دادن آن به چاپخانه‌ها کار خود را آغاز کرده است؛ سپس با اجاره کارگاهی در صنعت چاپ  مشغول شد که کم کم با گسترش آن در سال ۱۳۴۶ یکی از بزرگترین چاپخانه‌های تهران را اداره کرد.

او می‌گوید سالها کارآفرینی کردم و خیلی از افراد در چاپخانه‌اش نان‌آور خانواده‌شان بودند اما اکنون با وضعیت اقتصادی بدی که وجود دارد سفارشات هم به شدت کم شده و بسیاری از کارگرهایش بیکار شده‌اند.

به دلیل حجم زیاد کارها جعبه‌ها دیر آماده و تحویل می‌شد

قدیمی‌ترین چاپخانه‌دار تهران و پیشکسوت صنعت چاپدر خصوص نحوه ورودش به صنعت چاپ گفت: سال ۱۳۲۹ از آذربایجان به تهران آمدم. یکی از مسئولیت‌هایم در آن زمان انجام امور مربوط به پاکت‌های چای بود که برای بسته‌بندی چای در انبار استفاده می‌شد. مسئولیت تهیه مقوا و دادن آن به چاپخانه‌ها و بعد هم تحویل گرفتن پاکت‌های آماده و چاپ شده با من بود اما مشکلی که وجود داشت، به خاطر حجم زیاد کارها، گاهی با چاپخانه‌ها به مشکل برمی‌خوردیم، جعبه‌ها دیر آماده و تحویل می‌شد یا حتی بعضی از کارها را هم خراب می‌کردند.

این استاد پیشکسوت صنعت چاپ ادامه داد: به مسئولم گفتم اگر موافق باشید چاپخانه‌ای در همین انبار تأسیس کنیم تا از مشکلات کار کردن با چاپخانه‌های مختلف و بروز تأخیر و خرابی در کارها راحت شویم. مسئولم که دریانی نام داشت با این درخواستم موافقت کرد و اجازه داد در انبارش چاپخانه‌ای کوچک تأسیس کنم. سپس از وزارت فرهنگ آن زمان مجوزی با اسم چاپخانه ممتاز نو را گرفتم و تا سال ۱۳۴۴ در همین چاپخانه که در خیابان ری کوچه حاج محمد حسن بود مشغول بودم.

خلیلی افزود: از سال ۱۳۴۴ تاکنون هم در چاپخانه جدیدی که در لاله‌زار راه انداختم مشغول فعالیت هستم. البته در این سالها به مشکلات اقتصادی بسیاری برخورد کردیم که باعث شد کارگرهایمان با مشکلات مالی روبه‌رو شوند.

مشکلات اقتصادی و افزایش قیمت کاغذ باعث کم شدن سفارش شده است

مدیر چاپخانه سعادت با بیان اینکه مشکلات اقتصادی و همچنین تحریم‌ها باعث افزایش قیمت کاغذ و دیگر بخش‌های صنعت چاپ شده است، افزود: سفارش کار هم به همین دلیل کاهش یافته زیرا وقتی یک بند کاغذ  سایز ۱۰۰×۷۰ را بندی ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان می‌خریدیم ولی الان ۶۰۰ هزار تومان شده است چگونه می‌توان به رونق صنعت چاپ و انتشارات امید داشت؟
وی با بیان اینکه کاغذ را از کاغذفروشان خیابان ظهیرالاسلام خریداری می‌کنیم، اظهار کرد: دو و سه پالت کاغذ می‌خریم و استفاده می‌کنیم. کاغذ را بندی یا اصطلاحاً شیت می‌خریم. کاغذها را خودمان برش‌های A۳، A۴ و A۵ می‌زنیم و برای کار چاپ استفاده می‌کنیم.

پیشکسوت صنعت چاپ با بیان اینکه کاغذهای نوع خارجی بخصوص کاغذ اندونزی برای چاپ استفاده می‌کنیم افزود: کاغذ اندونزی ۷۰ و ۸۰ گرمی استفاده می‌کنیم. ۸۰ گرمی ضخیم‌تر است و برای سربرگ استفاده می‌شود. البته نوع دیگری از کاغذ هم هست که ۱۰۰ گرمی نامیده می‌شود و از همه ضخیم‌تر است.

اگر کاغذ مستقیم به دست ناشر برسد قیمتش کاهش می‌یابد.

خلیلی درباره مشکلات صنعت چاپ بیان کرد: مشکل اصلی چاپخانه‌ها داشتن سرمایه است. اگر سرمایه باشد می‌توان دستگاه‌های بزرگ‌تر با توانایی چاپ چند رنگ تهیه کرد. برای مثال برای خرید یک دستگاه با این قابلیت‌ها نیازمند سرمایه حداقلی ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومانی است. اگر سرمایه باشد، مشکلات هم حل می‌شود.

وی گفت: ما به این وضعیت راضی هستیم. بالاخره امورات‌مان تا الان گذشته و کارمان را انجام داده‌ایم. امیدوار هستیم مشکلات اقتصادی برطرف شده و کسب‌وکار مثل سابق رونق پیدا کند.

قدیمی‌ترین چاپخانه‌دار تهران درباره وضعیت کاغذ در بازار هم گفت: اگر کاغذ مستقیم به دست ناشران برسد، قیمت آن هم در بازار کاهش خواهد یافت چرا که الان کاغذ نیست و حتی روزنامه‌ها هم مشکل دارند.

خلیلی با بیان اینکه متاسفانه بازار کار چاپخانه‌داری  رو به کسادی و رکود است،گفت: کار و درآمد خیلی کم شده است. واقعاً کار نیست؛ یک زمانی تنها برای یک شرکت هفته‌ای یک پالت کاغذ مصرف می‌کردم ولی اکنون دیگر از کار آن شرکت هم خبری نیست.

وی در پایان گفت: در حال حاضر تنها دو پسرم اینجا مشغول کار هستند و به‌خاطر رکود کار چاپی متأسفانه مجبور شدم تمامی کارگرانم را بازخرید کنم.

خبرنگار حمیدی