خبرنامهها با برقراری رابطهای صمیمانه و خودمانی با خوانندگان ارتباط پیدا میکنند. خوانندگان خبرنامهها افرادی هستند که به مفاد رسمی سایر انتشارات علاقهای ندارند. اگر برای خوانندگانتان امتیازی قائل شوید آنها هم زودتر از آنچه در سیاست به ”ارزشهای فامیلی“ معروف است با شما انس میگیرند.

برای خوانندگان خود مطلب تهیه کنید. با آنها با احترام رفتار کنید. برایشان مفادی بیابید که بهدنبالش هستند و سعی دارند از آنها آگاهی یابند، هر چند که مفاد و محتویاتی بهجا و ارزشمند تنها مضمونهائی به حساب میآیند که میتوانند شما را همیشگی کنند. این در حالی است که یک حروفچینی، صفحهبندی و چاپ مناسب هم بسیار مؤثر واقع میشود.

چگونه میتوان به کمک حروفچینی و تایپ توجه خوانندگان خبرنامه را به خود جلب کرد؟ در اینجا به چهار اصل ساده در این زمینه اشاره میکنیم:

ـ آفرینش با توانمندی تجزیه و تحلیل و مطالعه بهتر
ـ دربرگیرنده علائم
ـ سادگی
ـ ایجاد تهییج در روابط موجود میان بخشهای گوناگون مقاله

۱) آفرینش با توان تجزیه و تحلیل

تنها کسی که نوشتههای شما را (هر چه که باشد) میخواند، مادرتان است. بقیه تنها مقاله شما را مرور میکنند. خوانندگان دوست دارند اطلاعات مورد نظر خود را به سرعت و بدون کوچکترین آشفتگی بهدست آورند. سبک نوشتاری میتواند دستیابی به این هدف را میسر سازد. جملات باید کوتاه و هدفمند باشند. ضمن اینکه پاراگرافهای کوتاه هم میتوانند مؤلف یک کار موفق کنند.

عنوانهای فرعی مقاله و نقلقولها این امکان را فراهم میآورند تا صفحه به قطعات کوچکتر تقسیم شود. بدین ترتیب متن شما خستهکننده نمیشود، البته دقت کنید تا بخشبندیها با یکدیگر فرق داشته باشند. آنها باید از نظر گونه تایپی و گرافیکی متفاوت از یکدیگر باشند. اگر نقلقولها در بلوک ستونی تمرکز یافتهاند، عنوانهای فرعی مقاله را در یک ردیف در بخش چپ یا راست مرتب کنید. هیچگاه یک نقل قول را از بالای صفحه شروع نکنید. چرا که ممکن است با عنوان مقاله اشتباه گرفته شود.

طرح، ترکیب و طرز قرار گرفتن حروف در کنار یکدیگر هم باید جذاب باشد. برای مثال، ستونهای باریک، مطالعه را راحت میکند. بنابر مطالعات انجام شده، نه تا پانزده کلمه در یک خط بر میزان راحتی مطالعه میافزاید. خطوط طولانی از شور و شوق مطالعه مخاطب میکاهد. اینکار سرعت خواندن را کم کرده و حتی دنبال کردن خط را سختتر میکند.

اگر میخواهید بر توانمندیهای مطالعه افزوده شود،

زمانیکه نوبت به پهنای ستون میرسد آن را خیلی هم کوتاه در نظر نگیرید. فاصله میان حروف و واژهها را کم کنید، بهطوریکه متن از به هم پیوستگی موردنظرتان برخوردار شود. اگر فاصله میان حروف خیلی زیاد باشد، خواننده مجبور میشود آنها را در کنار هم بگذارد تا جملات ساخته شوند، از اینرو قدرت تجزیه و تحلیل او کم میشود.

یکی از قوانینی که در نوشتههای دستی لاتین وجود دارد این است که فضای میان دو حرفی که کناره صاف دارند (مثل i و n) بهطور تقریبی باید به اندازه دندانههای درونی حرف m باشد. همچنین قانونی که برای فاصله میان دو واژه وجود دارد این است که دست کم باید بتوان میان دو واژه متن، یک حرف کوچک را جاسازی کرد. یکی از روشهای دیگر این است که متن را وارونه کنید. اگر توانستید به سادگی یک کلمه را از کلمات مجاورش تشخیص دهید، در اینصورت فاصله میان کلمهها بسیار زیاد است.

راحتی خوانندگان خبرنامه

پهنای شیار فاصله سفیدرنگ میان دو ستون هم میتواند در مطالعه هر چه راحتتر و بهتر خوانندگان نقش داشته باشد. تنها کاری که باید انجام دهید مشخصتر کردن شیارهای موجود میان ستونهاست. اگر عرض شیار موجود بین ستونها کمتر از فاصله میان خطوط باشد در آنصورت احتمال اینکه خواننده بهطور اشتباهی خط مقابل را بهجای خط پائینی بخواند بیشتر میشود.

آرایش منظم و ردیف خطوط هم میتواند روی خوانائی متن تأثیرگذار باشد. خوانندهها ثبات، استحکام و حاشیهگذاری را دوست دارند، چرا که بدین ترتیب یافتن سر خط یا پاراگراف بعدی آسانتر میشود. از آنجائیکه چشم بهصورت خودکار و طبیعی به همان نقطه شروع از حاشیه برمیگردد، حاشیهگذاری و آرایش منظم در مطالعه هر چه بهتر تأثیرگذار خواهد بود.

نخستین خط تایپ شده از هر ستون باید با خط اول ستونهای دیگر در یک ترتیب و ردیف افقی قرار بگیرد.

۲) دربرگیرنده علائم

خبرنامههای خوب، ساختاری واضح دارند. همواره باید رابطهای واضح و آشکار میان عوامل گرافیکی هر سندی وجود داشته باشد. خبرنامهها هم از این قاعده مستثنی نیستند. علامتهای گرافیکی میتوانند برقراری ارتباط میان خواننده و متن را سادهتر کنند.

ثبات و پایداری، نخستین علامت در حروفنگاری است. خوانندگان متن نباید بهدنبال تصویرهای متن شما بگردند. اگر تصمیم دارید اطلاعات را در سمت راست حاشیهگذاری نشان دهید بهتر است در انجام اینکار ثابتقدم و استوار باشید. اگر عنوان شما زیر یک تصویر قرار گرفت باید همه عنوانها بههمین شکل قرار گیرند در واقع اگر مرتکب اشتباه شدید، بهتر است تا پایان متن آن اشتباه را تکرار کنید! تکرار اشتباه، آن را میپوشاند، اما اگر تنها یکبار اشتباه را مرتکب شده و دیگر آن را تکرار نکنید واضحتر و برجستهتر بهچشم میآید.

فضای سفید، یکی از علائم ارزشمند موجود در صفحهبندی است. با بهرهگیری از فضای سفید میتوان رابطه بین بخشهای گوناگون یک متن را مشخص کرد. به طور کلی فضای سفید میان دو قسمت از متن مرتبط به یکدیگر باید کمتر از فضای سفید میان بخشهای جدا از هم باشد.

عنوانهای فرعی خلاصه که به متن هم مربوطند، جزء علائم ارزشمند هستند.

این عنوانها نه تنها مقدمهای برای شروع به حساب میآیند، بلکه میتوانند یک یادآوریکننده از متنی باشند که قرار است در بخشهای کوچک و بهصورت سریالی ارائه شود.

برای اینکه عنوان فرعی مقاله با تیتر اصلی اشتباه گرفته نشود، باید هر یک از عنوانهای فرعی با دستکم سه خط از متن مقاله پشتیبانی شود. زیر عنوانهای فرعی خط نکشید. در واقع توصیه میکنیم زیر هیچ چیزی را خط نکشید. خطکشی متنها متأسفانه از دوران کهن باقی مانده است. تغییر در اندازه حروف یا شکل حروف بهتر از خط کشیدن زیر آنهاست. برای آن که متن شما در برگیرنده علائم مناسب و بهجائی باشد کافی است عنوانهای فرعی و سرتیترهای مقاله را به گونهای بنویسید که از قسمتهای دیگر متن جدا شود. سبک نوشتاری، اندازه یا رنگها را تغییر دهید تا عنوانهای فرعی مقاله از سایر بخشهای مقاله متمایز شود.

نوع حرف یکی از علائم دیگر صفحهبندی است. اگر عنوانها بهصورت خلاصه و مختصر و مفید نوشته میشوند، سعی کنید همیشه این قانون را رعایت کنید.

از آنجائیکه قاعده سادگی کار هیچگاه نباید فراموش شود، تغییر در نوع حروف میتواند مطالعه متن را سختتر سازد. برای مثال میتوان نظریههای سردبیر را همیشه بهصورت ایتالیک (حروف کج) نوشت.

۳) سادگی

یکی از جذابترین، بهترین و مفهومیترین حروفنگاریها، حروفنگاری ساده است. قلم نوشتاری و تصویر ابزارهای مهم برقراری ارتباط تصویری هستند. خطوط، مرزها، فونتهای غیرضروری یا تغییر اندازه فونتها بیش از آنکه به کمک خوانندگان بشتابد، چشم آنها را خسته میکند. برای بهرهگیری از هر کادر، تیتر و تغییری در نوع حروفنگاری هدف و دلیلی قانعکنندهای داشته باشد. اگر دلیل برای کارتان ندارید (یا اینکه تنها به خاطر زیبائی بیشتر اینکار را کردهاید) تجدیدنظر کنید. به نوع نوشتار، طرح و ترکیب قرار گرفتن حروف اجازه دهید تا ساختار متن را بسازند.

نوع حروف متن نباید حالت تزئینی یا برجستهنمائی داشته باشند. حروف شما میتوانند به متن شخصیت دهند. برخی معتقدند که آنها حتی میتوانند واکنشهای احساسی خواننده را برانگیزند. اگر خواننده متوجه طرح موجود میان حروف در متن شود، از ارزش جذابیت کار کاسته میشود. این بدان معنا نیست که در همه خبرنامههایتان به حروف ساده و خاصی بچسبید، بلکه بدین معناست که خبرنامه جای آزمایش نوع حروف جدید و تجربهاندوزی نیست!

سالیان دراز ارزشهای کاری خود را نشان دادهاند. شما هم سعی کنید در حد توان از آنها کمک بگیرید، اما اگر بهدنبال سبک خاصی برای متن خود هستید، میتوانید بهطور محتاطانه از نوع حروف خاص دیگر هم کمک بگیرید.

همانطور که دیدید گونههای مختلفی برای نوشتن حروف وجود دارد، اما شما باید خود را به بهرهگیری از یک نوع سب محدود کنید. خبرنامه جای نمایش انواع گوناگون فونتها نیست. متن یک نوشته باید از شروع تا پایان از مدل خاصی پیروی کند.

برای تکمیل یک متن تنها به سه فونت نیاز است:

حروف ایستاده و نه خمیده درست مانند آنچه که در کتابها میبینید و از آنها برای نوشتن متن اصلی استفاده میشود. حروف سیاه (بولد) که برای تأکید بیشتر و حروف خمیده و کج (ایتالیک) که برای نوشتن تیترها، واژگان بیگانه، روشهای تکنیکی و غیره کاربرد دارند و حتی میتوان از آن برای تأکید بیشتر هم بهره گرفت.

حالت خمیده و کج میتواند حالت تفاوت در متن را در عین نگهداشتن هارمونی ایجاد کند. سعی کنید در حد توان از دو نوع فونت بهره بگیرید. اگر باید از بیش از یک فونت استفاه کنید به قانون طلائی کنتراست توجه داشته باشید. در حد توان دو نوع فونتی را برگزینید که تفاوتهای چشمگیری داشته باشند. یک نوع سبک حروفنگاری برای نوشتن تیترها، عنوانهای فرعی مقاله و سایر بخشهای کوتاه و مهم کافی است. اندازه و رنگ نیز ابزارهائی هستند که میتوانند به اهمیت کارتان بیفزایند. اگر تصمیم دارید در متن خود هم بیش از یک نوع سبک حروفنگاری استفاده کنید، بهتر است دو سبک نزدیک به هم را برگزینید. از آنجائیکه نوع حروف یکی از اساسیترین ساختارهای طراحی و صفحهبندی به حساب میآیند، سعی کنید انتخابهائی قوی و در عین حال ساده داشته باشید.

هر آنچه را که حضورش در خبرنامه مهم نیست، حذف کنید. تزئینات و آرایش واژگان به برقراری ارتباط بهتر میان آنها کمک نمیکند، پس همه قوانین عمودی و افقی را در صورتیکه ایجاد سادگی خواندن نقشی ندارند، حذف کنید. تنها زمانی استفاده از کادرها جایز است که به برقراری ارتباط هر چه بهتر میان اجزا منجر شود. همواره به یاد داشته باشید که بهکارگیری اشکال ساده معقولتر از اشکال پیچیده و سردرگم است.

۴) ایجاد تهییج در روابط موجود میان بخشهای گوناگون مقاله

هرگز علایق خوانندگان خود را دست بالا نگیرید. بهگونهای کار کنید که اگر خبرنامهتان قابل تجزیه و تحلیل باشد، دستکم علائم نگارشی در آن رعایت شده باشد و ساختار مناسبی داشته باشد. در صورتیکه محتویات متن جذاب نباشد نیز احتمال از دست دادن خوانندگان وجود دارد.

خبرنامههای بسیاری وجود دارند که ترکیبی از تصویرها، سرتیتر، متن و عکس هستند. چه کسی میگوید نمیتوان یک مقاله دههزار کلمهای یا یک صفحه فقط تصویری داشت؟ این شما هستید که باید با انجام یکسری تغییرات باعث تهییج روابط موجود میان بخشهای گوناگون مقاله شوید. محتویات یک مقاله نه تنها باید قابل درک و لذتبردن باشد، بلکه باید از نظر دیداری هم جلب توجه کند.

تیتر و متن باید کنتراست قوی داشته باشند.

برای مثال اگر متن شما طراحی بازایدهای دارد، قویترین کنتراست آن میتوان یک طرح بدون زایده باشد اگر فریبندگی یکی از هدفهای طراحیتان به حساب میآید، سعی کنید طرح و بافت متن از نظر دیداری هم پربار و پرثمر واقع شود.

اگر بهصورت مکرر از گرافیکها استفاده نشده باشد، آنها میتوانند اشتیاق خواننده برای مطالعه را بیش از پیش کنند. شبکه طراحی را مبنای کار خود قرار دهید، اما اگر در فرصتهائی نتوانستید آن را بهکار گیرید، نترسید. اگر پنج ستون شبکهای دارید، به این فکر کنید که مثالتان میتواند در هشت ستون و در دو صفحه معرفی شود. مکانیابی مناسب یا عنوان دادن به فاکتورهای تصویری و همچنین عکسها نه تنها موجب گسترش ستون متن میشود، بلکه از نظر دیداری هم جلبتوجه میکند.

خبرنامهها یکی از ابزار برقراری ارتباط هستند. برای موفقیت هر چه بیشتر در زمینه انتشار آنها کافی است روابط نزدیک و ویژهای را با متن و خواننده بهصورت همزمان ایجاد کنید. رعایت چهار اصل مطرح شده در این مقاله شما را در پیمودن این راه یاری خواهد کرد.

مهتاب موید