جریان مداوم

اگرچه «جریان مداوم»، فناوری اصلی آغازگر رونق چاپ دیجیتال و با کیفیت بالا ست اما طی این سال‌ها نتوانسته طرفداران زیادی برای خود جذب کند. معروفترین نمونه‌ی این فناوری، چاپگر IRIS است که امروز دیگر ساخته نمی‌شود، اما هنوز بر سرکار است. پس از آن شرکت ITNH چاپگر IXIA که «زیا» تلفظ می‌شود را به بازار عرضه کرد که جایگزین IRIS شد.

طرز کار:

یک پرینت هد (print head) در امتداد میله‌ای که در بالای کاغذ قرار دارد و اطراف یک سیلندر چرخان را پوشانده است، حرکت می‌کند. پرینت هد چهار جوهرافشان (nozzle) شیشه‌ای را محصور کرده است (هر کدام برای یکی از رنگ‌های چاپی، سایان، ماژنتا، زرد و مشکی) و به هر کدام یک بطری از جوهر رنگی نیمه شفاف متصل است. در هر هد یک کریستال پیزوالکتریکِ لرزانِ کوچک وجود دارد که در هر ثانیه میلیون‌ها قطره جوهر به بیرون پخش می‌کند. به محض این‌ که قطره‌های جوهر یونیزه از جوهرافشان خارج شدند، بعضی شارژ الکترواستاتیک دریافت می‌کنند و بعضی دیگر دریافت نمی‌کنند. قطره‌های جوهر شارژ شده از سیلندر منحرف شده و دوباره وارد جریان می‌شوند. اما آن قطره‌هایی که شارژ نشده‌اند – قهرمانان ما- از لوله‌ی منحرف کننده عبور می‌کنند و در نهایت به کاغذ می‌رسند تا تصویر را شکل دهند.

اگرچه ماکسیمم وضوح تصویر IRIS/IXIA تنها ۳۰۰dpi است، اما در ظاهر به نظر می‌رسد وضوح تصویر به دلیل وجود نقاط با اندازه‌های مختلف و هم‌پوشانی توده‌های نقاط، dpi 2000-1800 می‌باشد.

جریان مداوم: برای چه و برای چه کسانی؟

امتیاز اصلی IRIS/IXIA گستره‌ی وسیع پذیرفته شده‌ی این روش به انضمام کیفیت بالا و توانایی در چاپ رنگ سیاهِ تیره و پررنگ است.

وقتی این تصاویر بر روی کاغذهایی با بافت ظریف و حساس چاپ می‌شوند، ظاهری زیبا و مخملی دارند اما سرعت چاپ آنها بسیار پایین است (۶۰ تا ۳۰ دقیقه در هر چاپ) و نگهداری از آنها و نصب کاغذ در این چاپگر بسیار وقت‌گیر می‌باشد. به همین دلیل است که تقاضا برای این دستگاه‌های سیلندری گران‌قیمت (۴۵۰۰۰ دلار) کاهش یافته است.

روش قطره ای: (Drop-on-Demand)

این روشی است که اکثر فعالیت سیستم جوهر افشانی بر اساس آن شکل می‌گیرد. دلیل این که به این روش، «قطره ای» گفته می‌شود کاملا آشکار است: تنها زمانی قطره‌ی جوهر ریخته می‌شود که برای به وجود آوردن تصویر، به آن نیاز باشد؛ و این برخلاف روش «جریان مداوم» است، چون در آنجا بیشتر جوهرهایی که پخش شده‌اند استفاده نمی‌شوند. سه گروه اصلی این روش چاپی جوهرافشانی عبارتند از: حرارتی، پیزو (piezo) و تن پلات (solid ink).

بیشتر بخوانیم

چاپ حرارتی:

طرز کار:

این روش که در سال ۱۹۸۱ توسط کانن اختراع شد (چاپگر Bubble jet)، براساس گرمایش یک دستگاه مقاوم که در محفظه‌ی پرینت هد نصب شده، کار می‌کند.(شکل ۲۱-۲).

با گرم شدن این دستگاه مقاوم، یک حباب گازی تشکیل می‌شود که اطراف آن را جوهر فرا می‌گیرد و افزایش فشار، قطره‌ی جوهر را به بیرون از جوهرافشان در یک پرینت هد، هدایت می‌کند. پس از این که حباب از بین رفت، جوهر بیشتری، در فرم، وارد مخزن جوهر می‌شود و چرخه به همین شکل تکرار می‌شود.

چاپگرهای جوهر‌افشان حرارتی و واید فرمت در فرمت‌های سیلندری یا پلاتری هم کاربرد داشتند اما تولید مک درمیدکالراسپان (Mac Dermid Color Span Gicle’e Prink Maker Fa)، تنها چاپگر جوهرافشان حرارتی و سیلندری که به طور ویژه برای مصارف هنری طراحی شده بود، در سال ۲۰۰۳ متوقف گردید. (اگرچه کالراسپان چندین چاپگر جوهرافشان پلاتری و تجاری تولید می‌کند که برای مصارف هنری هم کاربرد دارند.)

هم چاپگرهای کوچک (رومیزی) و هم چاپگرهای واید فرمت پلاتری حرارتی (که به آن «چاپگر میله‌ای» هم گفته می‌شود) پرینت هدهایی دارند که بر روی یک ریل یا میله روی کاغذ حرکت می‌کند و هربار که هد می‌گذرد توسط یک موتور محرکه به طور فزاینده به جلو رانده می‌شود.

بعضی پرینت هدها با جوهر پخش‌کن‌هایشان (nozzles) با یکدیگر در کارتریج‌های جوهر ادغام شده‌اند و با هر تغییری که در ترکیب جوهرها انجام می‌شود، عوض می‌شوند. بعضی دیگر جدا از جوهرها هستند اما باز نیاز دارند تا تعویض شوند. باز بعضی دیگر از پرینت هدهاشکل یک ستون سنگی یکپارچه را دارند که کارتریج‌های جوهر را نگه می‌دارد. (برای دیدن اشکال مختلف، شکل ۲۲-۲ را ببینید.) نمونه‌ی چاپگرهای جوهرافشان حرارتی برای چاپگرهای واید فرمت عبارتند از:

HP Design jet 130 و ۵۵۰۰ ، canon image PROGRAFW 6200 وw8200 ، Colon Span Display Makes x-12، ENCAD Nova jet 1000i  و نمونه‌های چاپگرهای رومیزی عبارتند از: canon i9900, HP Photo Smart 7960, Design jet 30 , Lexmark P707.

جوهرافشان حرارتی: برای چه و برای چه کسانی؟

امروزه، این گروه از چاپگرها، بخش اعظمی از فروش جهانی را به خود اختصاص می‌دهند. استفاده از آنها آسان است و با کیفیت عالی تصویر که با عکس رقابت می‌کند، در دسترس عموم قرار دارند.

پیزو الکتریک

طرز کار: وقتی بعضی کریستال‌ها در معرض یک میدان الکتریکی قرار می‌گیرند، تحت یک فشار مکانیکی، مثلا منبسط یا منقبض می‌گردند. به این جریان، «تاثیر پیزوالکتریک» گفته می‌شود و کلید اصلی این نوع چاپ دیجیتالی پرطرفدار است که به طور اختصار به آن «پیزو» گفته می‌شود (این اصطلاح را با اصطلاح پیزوگرافی که در فصل ۱۱ توضیح داده شده اشتباه نگیرید.)

وقتی مواد کریستالی به درون محفظه‌ی پرینت هد منحرف می‌شود، فشار افزایش می‌یابد و قطره‌های کوچک جوهر به سمت کاغذ پرتاب می‌شوند (شکل ۲۳-۲).

این مواد کریستالی برگردانده شده، محفظه را با جوهر بیشتری دوباره پر می‌کند.

هم مدل‌های واید فرمت و هم مدل‌های کوچک رومیزی چاپگرهای پیزو، تنها با پرینت هد پلاتری کار می‌کنند که برای خلق تصویر بر روی کاغذ به عقب و جلو می‌رود.

پرینت هدهای پیزو معمولا واحدهای مجزایی هستند که تمامی رنگ‌ها را در خود می‌گنجانند؛ آنها یک بخش ثابت دستگاهند و معمولا نیازی به تعویض و جایگزینی ندارند.

– نمونه‌هایی از چاپگرهای جوهرافشان پیزوالکتریک – برای چاپگرهای بزرگ عبارتند از :

Epson stylus pro 4000,7600,9600 ؛ ΙΙRoland Hi-Fi Jet Pro-، Mutoh Falcon ΙΙ  Mimaki JV4- برای چاپگرهای رومیزی: Epson stylus c84، Stylus Photo R800,2200.

جوهرافشان پیزو: برای چه و برای چه کسانی؟

در میان چاپگرهای رومیزی تنها یک بازیگر اصلی پیزو وجود دارد و آن هم اپسون است. با رنگینه‌ها و مرکب‌های ۶ یا ۷ رنگی، این چاپگرها از گذشته در بازار توجه بسیاری از هنرمندان عکاس و افرادی که خود کار چاپ را انجام می‌دهند، به خود جلب کرده است. هر روز سازندگان بیشتری برای تولید چاپگرهای واید فرمت به اپسون می‌پیوندند. به همین دلیل است که چاپگرهای جوهرافشان پیزو حرارتی به طور گسترده در دسترس عموم قرار دارند و تصاویری با کیفیت فوق‌العاده پدید می‌آورند.

تن‌پلات: (Solid Ink)

طرز کار: پیش‌تر به این فناوری «تغییر فاز» گفته می‌شد. در حقیقت فناوری تن‌پلات یک فرآیند عجیب و منحصر به فرد جوهر افشانی است.

چاپگر Xerox Phaser8400 (زیراکس تنها بازیگر حقیقی در این گروه است) نمونه کامل یک چاپگر جوهرافشان پیزوالکتریک است اما شگفتی‌های دیگری هم در این زمینه وجود دارد.

در ابتدا، رنگ‌های رنگدانه‌ای در قالب تکه‌های جوهری رزینی است امادر نهایت پس از حرارت دادن به شکل مذاب در می‌آیند (اصطلاح «تغییر فاز» از اینجا ناشی می‌شود.) به این چاپگرها به دلیل شباهت قالب‌های جوهر به مداد شمعی لقب «چاپگرهای مداد شمعی» داده‌اند.

به جای مجموعه‌ای از پرینت‌هدهای کوچکتر که به صورت تقابلی کار می‌کنند، تنها یک پرینت هد وجود دارد که تقریبا با ۸۸ جوهر پخش‌کن (nozzles) در هر چهار ردیف عرض کاغذ را می‌پیمایند. طبق همان روشی که قبلا راجع به پیزو گفته شد، قطره‌های جوهر به بیرون راه می‌یابند اما با این تفاوت که جوهر به روی کاغذ نمی‌رود؛ در عوض، جوهر به یک سیلندر افست چرخان می‌رود و در آنجا گرم نگه داشته می‌شود تا جامد نشود. سپس سیلندر جوهر مذاب را تحت فشار به کاغذ منتقل می‌کند تا تصویر شکل گیرد.

تن پلات (Solid Ink): برای چه  و برای چه کسانی؟

از آنجا که جوهر بر روی سطح کاغذ می‌نشیند، تصویر برجسته‌ای پدید می‌آید که در آنها رنگ ها زنده و درخشان هستند و جوهرپخش نمی‌شود. هر چند حتی در وضوح تصویر dpi 2400 هم می‌توان کیفیت بهتری از تصویر داشت. چاپگرهای جوهرافشان تن پلات سریع هستند و قادرند چاپ را بر روی سطوح مختلفی انجام دهند و تصاویر کاملا اشباع شده‌ای به ارمغان آورند که مورد علاقه‌ی عکاسان، طراحان و تصویرگران است. ایراد این چاپگر، محدودیت در اندازه‌ی خروجی و ناپایداری و عدم استحکام آن است (به گفته‌ی زیراکس تنها یک سال یا کمی بیشتر در نور و چندین سال در اتاق تاریک).

حال با این اطلاعات داده شده راجع به پیکسل‌ها، سخت افزارها و فناوری چاپ در شماره‌های آتی به این مسئله می‌پردازیم که یک تصویر دیجیتال برای خلق و ظهور به چه چیزهایی نیازمند است.

اصول چاپ دیجیتال

مهتاب موید